ایبروتینیب

موارد مصرف ایبروتینیب

‎این دارو یک مهار کننده ی آنزیم کیناز و با اثر آنتی نئوپلاسم می باشد که در برخی اختلالات خونی مانند Mouttle cell lymphoma, CLL, SLL, Waldenstrom Macroglobulinemia, Marginal zene lymphoma و GVHD مزمن تجویز می گردد. ‎فرم دارویی : ‎این دارو بصورت کپسول خوراکی ۱۴۰ میلی گرم موجود می باشد و به نام تجاری Imbruvica معروف می باشد.

مکانیسم اثر ایبروتینیب

‎ایبروتینیب با مهار برگشت ناپذیر بروتون تیروزین کیناز (BTK)، مانع عملکرد گیرنده های آنتی ژنی B-Cell ها و سایتوکاین ها می شود و در نتیجه می تواند بدخیمی های ناشی از تکثیر غیر طبیعی سلول های B خون را مهار نماید.

فارماکوکینتیک ایبروتینیب

‎متابولیسم این دارو از راه کبد و توسط آنزیم های CYP2D6, CYP3A4 می باشد. ‎عمده دفع دارو از طریق مدفوع و بخشی از آن از راه ادرار می باشد. ‎ایبروتینیب نیمه عمری در حدود ۴ تا ۶ ساعت دارد و اوج غلظت خونی آن ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف رخ می دهد. ‎این دارو پروتئین بایندینگ بسیار بالا (در حدود ۹۷%) دارد

عوارض جانبی ایبروتینیب

* عوارض شایع (%10قلبی عروقی: ادم محیطی، افزایش فشار خون پوستی: راش پوستی، عفونت پوستی، خارش غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش اوریک اسید خون، کاهش آلبومین خون، کاهش پتاسیم خون، کم آبی بدن گوارشی: اسهال، تهوع، التهاب دهان، یبوست، درد شکمی، استفراغ، کاهش اشتها، سوء هاضمه، رفلاکس، درد ناحیه فوقانی شکم ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری هماتولوژی و انکولوژی: ترومبوسیتوپنی، نوتروپنی، کبودی، خونریزی، کاهش هموگلوبین، پتشی، نئوپلاسم بدخیم ابتدایی ثانویه عفونی: عفونت سیستم عصبی: خستگی، سرگیجه، سر درد، اضطراب، لرز عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد عضلات و استخوان ها، اسپاسم عضلانی، درد مفاصل، سستی، آتروفی چشمی: خشکی چشم، افزایش ریزش اشک، تاری دید، کاهش وضوح بینایی تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی، تنگی نفس، سرفه، سینوزیت، پنومونی، خون دماغ، درد دهان و گلو، برونشیت متفرقه: تب، زمین افتادن عوارض نسبتا شایع (%10-1): قلبی عروقی: فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر دهلیزی، هماتوم ساب دورال، تاکی کاردی بطنی غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش وزن گوارشی: خونریزی گوارشی ادراری تناسلی: خون در ادرار هماتولوژی و انکولوژی: سرطان پوست (غیر ملانوم)، آنمی، خونریزی بعد از عمل عفونی: سپسیس سیستم عصبی: خونریزی درون جمجمه ای کلیوی: افزایش کراتینین سرم (1.5 تا 3 برابر محدوده طبیعی)

تداخلات دارویی ایبروتینیب

*مشخصات کلی تداخلات: - سوبسترای CYP3A4 - مهارکننده P-gp (ضعیف) - تشدید اثرات ضد پلاکت - تشدید اثرات افزاینده فشارخون - عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده مغز استخوان - عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده سیستم ایمنی تداخلات رده X (پرهیز): ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، نارنج، کلادریبین، کانیواپتان، القاکننده‌های قوی CYP3A4، مهارکننده‌های قوی CYP3A4، دیپیرون، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ‌فروت، ایدلالیسیب، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، گیاه علف چای، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده) کاهش اثرات داروها توسط ایبروتینیب: ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، ترتوموتید، واکسن (زنده)، واکسن (غیرفعال) کاهش اثرات ایبروتینیب توسط داروها: القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دابرافنیب، دفراسیروکس، اکیناسه، اردافتینیب، ایووسیدنیب، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، توسیلیزومب افزایش اثرات داروها توسط ایبروتینیب: داروها با خاصیت ضد پلاکتی، داروهای ضد انعقاد، بارسیتینیب، کلوزاپین، دابیگاتران اتکسیلات، دفریپرون، دیگوکسین، فینگولیمود، لفلونامید، متوترکسات، ناتالیزومب، اوزانیمود، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده) افزایش اثرات ایبروتینیب توسط داروها: نارنج، کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، کلوفازیمین، کانیواپتان، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دنوزومب، دیپیرون، اردافیتینیب، روغن تخم کتان، فوس اپرپیتانت، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ‌فروت، ایدلالیسیب، اینبلیزومب، لاروترکتینیب، مزالامین، اوکرلیزومب، اسیدهای چرب امگا 3، پالبوسیکلیب، پیمکرولیموس، پوساکونازول، پرومازین، روفلومیلاست، سیمپرویر، سولریامفتول، استریپنتول، تاکرولیموس (موضعی)، تراستوزومب، ویتامین ای (سیستمیک)، وریکونازول تداخل با غذا: گریپ‌فروت و نارنج CYP3A4 را به‌صورت متوسط تا شدید مهار می‌کنند و می‌توانند مقدار ایبروتینیب را افزایش دهند. راهکار: از مصرف گریپ‌فروت و پرتقال‌های تلخ در طول دوره درمان خودداری شود.

هشدار ها ایبروتینیب

‎منع مصرف: ‎در. صورت حساسیت به این دارو یا داروهای مشابه آن ‎احتیاط: ‎در مبتلایان به نارسایی کبدی، افراد مستعد خونریزی، وجود عفونت فعال، فشار خون بالا، سابقه یا ابتلا به بیماری های قلبی، آریتمی، ‎در صورتی که بیمار شرایط high tumor burden داشته باشد.

توصیه های دارویی ایبروتینیب

‎-به بیمار توصیه شود در مدت درمان با این نوع دارو رژیم غذایی ثابتی داشته باشد و از مصرف روزمره ی گریپ فروت و مرکبات خودداری نماید. ‎-به علت تداخل این دارو با واکسن های زنده لازم است بیمار در صورت نیاز به هرگونه واکسیناسیون پزشک یا درمانگر خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهد. ‎-پیش از شروع درمان در خانم ها انجام تست بارداری و اطمینان از عدم بارداری ضروری می باشد. ‎-آزمایشات خونی مانند CBC بصورت ماهانه انجام شود. ‎-لازم است بیمار فشار خون خود را بطور منظم اندازه گیری نماید و تغییرات آن را به پزشک خود اطلاع دهند. ‎-بیمار باید در صورت مصرف هرگونه ویتامین، داروی مکمل و فرآورده های گیاهی حتما به پزشک اطلاع دهد. (بطور مثال مصرف ویتامین E اثر ضد پلاکت این دارو را افزایش می دهد.) ‎-وضعیت کبدی و کلیوی بیمار، سطح اوریک اسید خون بصورت منظم بررسی شود. ‎-بیمار از نظر بروز علائم خونریزی، عفونت پیش رونده، انسفالوپاتی و فیبریلاسیون دهلیزی تحت نظر قرار بگیرد و در صورت نیاز اقدامات لازم انجام شود.