بتامتازون

‎بتامتازون چیست؟
‎بتامتازون از دسته داروهای کورتیکواستروئیدی (در اصطلاح عامیانه کورتون) می باشد. این داروی استروئیدی در اشکال متنوع دارویی خوراکی، تزریقی و موضعی تولید می شود و در موقعیت های مختلفی تجویز می گردد.
‎فرم خوراکی و تزریقی بتامتازون به علت اثرات کاهش دهنده ایمنی که دارد، در درمان برخی بیماری های خود ایمنی (که سیستم دفاعی بدن به بخش هایی از نقاط بدن آسیب می رساند) مانند لوپوس، هپاتیت ناشی از بیماری های خود ایمنی، بیماری های عضلانی و مفصلی مانند رماتیسم، آلرژی و آسم تجویز می گردد.
‎این دارو همچنین در درمان برخی سرطان ها به عنوان داروی کمکی استفاده می شود.
‎بتامتازون با مهار آزاد سازی برخی ناقل های شیمیایی که مسئول ایجاد التهاب می باشند منجر به فروکش علائم التهابی و حساسیتی می گردد.
‎این دارو همچنین برای افرادی که مبتلا به اختلالات غده ی فوق کلیوی هستند و در بدن آن ها کورتیکواستروئید ها (کورتون) به مقدارکافی تولید نمی شود، به عنوان درمان جایگزین استفاده می شود.

‎پیش از شروع مصرف بتامتازون
‎-در صورتی که فشار خون بالا دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
‎-در صورت سابقه ی حمله قلبی یا هرگونه ناراحتی قلبی، اختلال در عملکرد کبد یا کلیه پزشک خود را در جریان قرار دهید.
‎-در صورتی که نیاز به مصرف طولانی مدت بتامتازون دارید و در خانواده ی نزدیکتان سابقه ی ابتلا به دیابت یا بیماری چشمی گلوکوم (آب سیاه) وجود دارد، پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-در صورت ابتلا به کم کاری تیروئید، پوکی استخوان، صرع، بیماری ضعف عضلانی میاستنی گراویس، زخم معده یا هرگونه بیماری گوارشی و اختلالات ذهنی پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-اگر باردار یا شیرده می باشید و یا قصد بارداری دارید، حتما پیش از شروع مصرف این دارو پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-بدلیل این که دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند می تواند منجر به عود مجدد عفونت ها یا تشدید آن ها در بدن گردد لذا سابقه ی ابتلا به هرگونه عفونت در چند ماه اخیر و سابقه ی ابتلا به بیماری سل را حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
‎-در صورتی که سابقه ی تشکیل لخته خون در عروق یا سابقه ی آنژیوگرافی داشته اید حتما پزشک خود را مطلع نمایید.
‎-اگر قصد واکسیناسیون دارید یا اخیرا واکسنی دریافت نموده اید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
‎-لیست کاملی از دارو ها (حتی داروهایی که بدون نسخه مصرف می نمایید) و فرآورده های مکمل و گیاهی مصرفی خود تهیه کنید و در اختیار پزشک و داروسازتان قرار دهید تا در صورت وجود تداخل با بتامتازون، اقدامات لازم صورت گیرد.
‎-در صورت سابقه ی حساسیت به این دارو یا سایر داروهای استروئیدی (همچون دگزامتازون و پردنیزولون) و یا درد عضلانی پیش رونده پس از مصرف این دارو ها، به پزشک خود اطلاع دهید.

‎نحوه ی صحیح مصرف بتامتازون 
‎-نحوه ی صحیح مصرف این دارو را از پزشک یا داروساز خود سوال کنید. بتامتازون با توجه به شرایط و نوع بیماری شما در مقدار و نوبت های متفاوتی تجویز می شود. در صورت مصرف قرص خوراکی به عنوان ضد التهاب، بهتر است آن را صبح ها بعد از صبحانه مصرف نمایید و اگر جهت نقص غده ی فوق کلیوی و کمبود استروئید در بدن این دارو برایتان تجویز شده باشد، بهترین زمان مصرف آن شب ها می باشد.
‎-قرص های بتامتازون به راحتی در آب قابل حل می باشند با این وجود بهتر است قرص را به صورت کامل همراه با یک وعده غذای اصلی یا میان وعده مصرف نمایید.
‎-در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری آن را مصرف نمایید اما در صورتی که به اندازه ی یک روز کامل مصرف دارو را فراموش کرده‌ اید، نوبت فراموش شده را مصرف ننموده و نوبت بعدی را طبق زمان بندی سابق مصرف نمایید و از دو برابر کردن مقدار دارو در یک نوبت خودداری نمایید.
‎-ممکن است با توجه به نوع بیماری، این دارو بصورت روزانه برای یک دوره کوتاه درمانی برایتان تجویز شود. در این صورت مصرف منظم دارو در روند بهبودی شما بسیار موثر می باشد.
‎-در صورت مصرف بتامتازون بیشتر از ۳ هفته، قطع دارو باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک صورت گیرد زیرا قطع ناگهانی این دارو می تواند عوارضی ایجاد نماید به همین دلیل پزشک برای قطع مصرف، مقدار داروی شما را به مرور کم خواهد کرد.

‎توصیه های بتامتازون
‎-در صورتی که دوره ی درمان شما با این دارو طولانی تر از ۳ هفته باشد، بهتر است کارتی تهیه نموده و روی آن اطلاعاتی در مورد مصرف این دارو و مقدار مصرف و نوع بیماری خود یادداشت نمایید و در وسایل شخصی یا کیف پول خود نگهداری کنید تا در مواقع اضطراری بتوان از این اطلاعات جهت اقدامات لازم استفاده کرد.
‎-همچنین در صورتی که قرار است تحت عمل جراحی یا درمان های دندان پزشکی قرار بگیرید یا هرگونه درمانی جهت آسیب دیدگی های جسمی نیاز داشتید حتما درمانگر خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید و کارت تهیه شده را به ایشان نشان دهید زیرا در چنین مواقعی ممکن است نیاز به تنظیم مجدد مقدار مصرف این دارو داشته باشید.
‎-در مدت درمان با این دارو، تحت نظر پزشک خود باشید و آزمایشات ومعاینات دوره ای را بصورت منظم انجام دهید تا روند بهبود و احتمال بروز عوارض ناخواسته دارویی در شما تحت بررسی قرار گیرد.
‎-از آنجا که این دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می نماید، احتمال ابتلا به عفونت ها در مدت درمان با این دارو افزایش می یابد و لازم است بهداشت فردی را بیشتر رعایت کنید و از تماس نزدیک با افراد مبتلا به بیماری های عفونی (آبله مرغان، سرماخوردگی ،آنفولانزا، سرخک و…) تا جای ممکن خودداری نمایید و در صورت مشاهده ی علائم این بیماری ها سریعا به پزشک خود مراجعه نمایید.
‎-برخی واکسن ها جهت مصرف در دوره ی درمانی با بتامتازون مناسب نمی باشند لذا پیش از هرگونه واکسیناسیون پزشک یا فرد مسئول را در جریان مصرف بتامتازون قرار دهید.
‎-در صورتی که نیاز به مصرف هرگونه داروی بدون نسخه داشتید حتما با داروساز خود مشورت نمایید و مطمئن شوید که مصرف آن دارو در مدت درمان با داروهای استروئیدی بدون اشکال است.

‎عوارض جانبی بتامتازون 
‎-درد شکمی، سؤهاضمه و احساس تهوع از عوارض شایع در مصرف کنندگان بتامتازون خوراکی می باشد. در صورت وقوع این علائم با مصرف وعده غذایی سبک همراه دارو می توانید از شدت این عوارض بکاهید اما در صورتی که استفراغ حاوی خون داشتید حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.
‎-مصرف این دارو می تواند در بدن شما ضعف و خستگی عضلانی ایجاد نماید لذا تا زمانی که اثرات دارو برطرف نشده از رانندگی و کار با ابزار هایی که به احتیاط نیاز دارد بپرهیزید.
‎-در صورت تغییر در خلق و خو، خصوصا در ابتدای درمان با این دارو، احساس گیجی، افزایش حساسیت های روحی، افکار ناخوشایند یا نامناسب، سریعا به پزشک خود مراجعه نمایید.
‎-مصرف این دارو ممکن است موجب مشکل در خوابیدن، سردرد، افزایش وزن یا اختلالات قاعدگی در خانم ها گردد در صورتی که این علائم شدید شد یا موجب آزارتان شد، به پزشک مراجعه نمایید.
‎-مصرف این دارو احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می دهد لذا در صورت بروز علائم عفونت(تب،لرز،علائم سرماخوردگی چک ی،اسهال و…) حتما به پزشک مراجعه نمایید.
‎-در صورت مصرف طولانی مدت این دارو چنانچه علائمی مشاهده کردید که احساس نمودید مرتبط با مصرف این دارو می باشد حتما با پزشک خود در مورد آن ها مشورت نمایید تا توصیه های لازم را دریافت کنید.
‎-بدلیل تاثیر دارو های استروئیدی بر روی توده ی استخوانی، آزمایشات بالینی مورد نیاز جهت بررسی استحکام استخوان ها را در مدت درمان با این دارو انجام دهید و از آن جا که در مصرف طولانی مدت این دارو آسیب پذیری استخوان ها افزایش می یابد، احتیاطات لازم را بنمایید.

داروهای مرتبط با بتامتازون
سلکوکسیب
آموکسی سیلین
مترونیدازول
متوکاربامول
پنی سیلین 633
استامینوفن
سرم قندی نمکی
گاباپنتین
پرگابالین
بکلوفن
تیزانیدین
نوروبیون
آلفن ایکس ال

Reference1: www.medscape.com
Reference2: www.drugs.com